"ไม้พญาท้าวเอว" ไม้มงคลเทพเทวารักษา มีฤทธิ์ในตัว กันเขี้ยว กันงา และแก้ปวดเมื่อย
"ไม้พญาท้าวเอว" นับเป็นของทนสิทธิ์ชนิดหนึ่ง เป็นเครื่องรางที่ธรรมชาติสร้างมา ขลังแบบไม่ต้องปลุกเสก เป็นที่นิยมของคนสมัยโบราณไว้พกติดตัว เชื่อกันว่าสามารถป้องกันภัยต่างๆได้ ไม่ว่า กันเขี้ยว กันงา สัตว์มีพิษต่างๆ รวมตลอดทั้งในอีกหลายๆอย่าง
ไม้พญาท้าวเอว เป็นไม้ที่พบแถบตะวันตก กาญจนบุรี ตาก พม่า เป็นไม้เถาเลื้อย มีลักษณะที่เห็นได้ชัดคือ ข้อเกี่ยวสำหรับไว้ยึดลำต้นของมันกับไม้ต้นอื่นๆ ข้อเกี่ยวของไม้เถาชนิดนี้เป็นที่มาของชื่อ
เพราะหากเราตัดลำต้นออกมาข้อหนึ่ง ตรงขอเกี่ยวของมันจะมีลักษณะดั่งคนกำลังท้าวเอว จึงเรียกไม้ชนิดนี้ว่าไม้พญาท้าวเอว ทางภาคใต้ก็มีไม้ชนิดนี้ขึ้นเช่นกัน และเขาจะเรียกว่าไม้เขี้ยวขบ เพราะเขาอุปมาขอเกี่ยวของไม้เถาชนิดนี้ว่าคล้ายกับเขี้ยวงู
มีตำนานเล่าเป็นนิทานพื้นบ้านว่า ไม้นี้มีเทวดารักษา ขึ้นอยู่ข้างๆอาศรมพระฤาษีตาไฟ วันหนึ่งพระฤาษีท่านจะลองฤทธิ์ของตนด้วยการลืมตาที่สาม พระฤาษีประกาศไว้ทั่วป่าอาณาเขตว่าอย่าเข้ามาขวางข้างหน้าเวลาที่ท่านลืมตาที่สามเพราะจะมีไฟบรรลัยกัลป์พุ่งออกมา ใครอยู่ขวางหน้าจะกลายเป็นจุลมหาจุล พอเวลาที่พระฤาษีตาไฟลืมตาขึ้น เทพยดาที่รักษาไม้พญาเท้าเอวก็เข้ามาขวางหน้าดู เรียกว่าลองฤทธิ์กับองค์ฤาษี และสามารถทนทานอยู่ได้ ไม่เป็นอันตราย พระฤาษีชมว่าเก่งและพอใจเป็นอันมากจึงตั้งใจสอนวิชาให้ เป็นอันว่าไม้พญาเท้าเอวมีฤทธิ์มาก
คนโบราณกล่าวถึงสรรพคุณสำคัญไว้ว่าดีทางกันเขี้ยวงาอสรพิษ และใช้คาดเอวไม่ให้ปวดเมื่อย แต่การใช้นั้นต้องรู้วิธีครับ ต้องนำไม้เท้าเอวไปแช่ในน้ำให้เปียกชุ่มก่อน เพราะยางภายในหรือตัวยาของไม้จะได้ซึมออกมา จากนั้นจึงประคบเข้าที่บริเวณปวดเมื่อยไม่นานก็หายได้