พระชัยวัฒน์ ปี57 วัดสุทัศนเทพวราราม กรุงเทพมหานคร
"พระชัยวัฒน์" เป็นพระพุทธรูปขนาดเล็กที่นิยมสร้างคู่กันมากับ "พระกริ่ง" แต่จะมีขนาดเล็กกว่าเพื่อสำหรับไว้บูชาติดตัว
"พระชัย" หรือ "พระไชย" เป็นพระพุทธรูปสำคัญคู่บุญญาธิการแห่งองค์พระมหากษัตริย์มาแต่อดีตกาลมีปรากฏในพระราชพงศาวดารตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชโดยกล่าวกันว่าตำนานการสร้างเป็นของ"สมเด็จพระพนรัตน์ วัดป่าแก้ว"
ที่เรียกว่า "พระชัย" เพราะมีความหมายว่า "ชัยชนะ"
อันหมายถึงการมีชัยชนะเหนือข้าศึกศัตรูเนื่องด้วยแต่เดิมมีความมุ่งหมายเพื่ออัญเชิญไปในกองทัพยามออกศึกสงครามและมักสร้างเป็นพระพุทธรูปปามารวิชัย อันหมายถึงปราบมารได้ชัยชนะ
นอกจากนี้จะอัญเชิญเข้าร่วมในมณฑลพิธีสำหรับพระราชพิธีสำคัญๆ อาทิ...
พระราชพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา,พระราชพิธีโสกันต์,พระราชพิธีสัมพัจฉรฉิน์ พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาและพระราชพิธีราชาภิเษก เป็นต้น
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระชัยขึ้นเรียกว่า "พระชัยหลังช้าง "หรือพระชัยเล็ก"
หลังจากนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระชัยอีกองค์หนึ่งคู่กับพระชัยหลังช้างเรียกว่า "พระชัยประจำรัชกาล" หรือ "พระชัยใหญ่"
และกลายเป็นโบราณราชประเพณีสืบมาของพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทุกพระองค์ เว้นเพียงในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลซึ่งอาจเป็นด้วยเวลา
เมื่อมีงานพระราชพิธีจะใช้พระชัยประจำรัชกาลที่5 แทน
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ออกพระนามเพิ่มจาก "พระชัย" หรือ "พระไชย" ว่า "พระไชยวัฒน์"
ด้วยคำว่า "วัฒน์" หมายถึงความยั่งยืนและสืบเนื่องไม่หยุดยั้งต่อมาได้เปลี่ยนพระนามเป็น "พระชัยวัฒน์" ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
และก็มีพระคณาจารย์ที่มีชื่อเสียงหลายๆรูปหลายๆสำนักที่นิยมสร้างพระชัยวัฒน์สืบมา